اختلال کم توجهی بیش فعالی‎

Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD)



بیش فعالی (ADHD) اختلال مزمنی است که میلیونها کودک به آن مبتلا بوده و گاهی تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا می کند. ADHD مجموعه ای از اختلالات شامل بی دقتی، بیش فعالی و عدم کنترل رفتار می باشد. کودکان مبتلا به ADHD اعتماد به نفس کمی دارند و در رابطه های دوستی و حضور در مدرسه مشکل دارند. گاهی علائم این بیماری با افزایش سن کاهش می یابد. با این حال افراد می توانند با یادگیری روشهای مختلف آن را کنترل نمایند. درمان با تجویزدارو و مداخلات رفتاری صورت می گیرد. تشخیص زود هنگام در کنار درمان می تواند نتایج بسیار متفاوتی داشته باشد.

  • اختلال در توجه
  • خیالبافی مکرر
  • عدم پیگیری دستورات و گوش دادن
  • عدم سازماندهی وظایف و فعالیت ها
  • فراموشکار بودن و گم کردن وسایل مورد نیاز مانند کتاب، مداد و یا اسباب بازی
  • عدم اتمام کارها و وظایف مدرسه
  • پریشان بودن
  • بی قراری و پیچ و تاب خوردن
  • عدم ثبات در یک وضعیت و نشستن روی نیمکت مدرسه
  • پر حرفی
  • ایجاد وقفه در بین صحبت یا بازی دیگران
  • کم تحملی در انتظار

 

ADHD در بین پسر ها بیشتر شایع است و ممکن است پسران پر جنب و جوش باشند ولی دختران تمایل به عدم توجه و سکوت داشته باشند.   

 

 

در حال حاضر علت دقیق ابتلاء به ADHD مشخص نشده است و تلاش محققین در این زمینه همچنان ادامه دارد. با این حال عوامل متعددی در توسعه ADHD نقش دارند که می توان به خانواده و ژنتیک اشاره کرد. همچنین برخی از عوامل محیطی مانند دستگاه عصبی مرکزی نیز در ایجاد این بیماری نقش کلیدی ای دارد.    
 


  • بستگان نزدیک مبتلا به ADHD و یا دیگر اختلالات روانی
  • قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند سرب که عمدتاً در رنگ و لوله های ساختمان های قدیمی یافت می شود.
  • مصرف الکل، سیگار و یا مواد مخدر در دوران بارداری
  • تماس با سموم محیطی مانند بی فنیل های پلی کلرینه (PCB ها) در دوران بارداری
  • تولد زودرس
  • اگرچه مصرف قند یکی از علل ایجاد بیش فعالی می باشد با این حال اثبات قابل اعتمادی در مورد آن وجود ندارد و  عوامل متعددی در عدم توجه کودکان  موثر است که نباید با ADHD اشتباه گرفته شود.

ADHD می تواند مشکلاتی را در زندگی  کودک ایجاد کند. این مشکلات عبارتند از:

  • اغلب در کلاس درس ناسازگار است که منجر به شکست تحصیلی و قضاوت سایر کودکان و بزرگسالان در مورد آنها می شود.
  • حوادث و صدمات بیشتری نسبت به سایر کودکان برای آنها رخ می دهد.
  • اعتماد به نفس کمی دارند.
  • در تعامل و پذیرفته شدن توسط همسالان خود و بزرگسالان مشکل دارند.
  • احتمال اعتیاد به الکل، مواد مخدر و دیگر رفتارهای بزهکاری در آنها زیاد است.

 

ADHD مشکلات روانی دیگری برای کودک ایجاد نمی کند با این حال این کودکان نسبت به سایرین بیشتر در معرض شرایط زیر قرار می گیرند:

  • عدم توانایی یادگیری از جمله عدم درک و برقراری ارتباط
  • اضطراب، نگرانی، عصبانیت و بدتر شدن علائم ADHD تا زمانیکه درمان صورت نگیرد.
  • افسردگی، که اغلب در کودکان مبتلا به ADHD رخ می دهد.
  • اختلالات دو قطبی، که شامل افسردگی و رفتار جنون آمیز می باشد.
  • اختلالات نافرمانی (ODD)، به طور کلی یک الگوی رفتاری منفی، جسور و خصمانه به صورت قدرت نمایی دارند
  • رفتارهای ضد اجتماعی مانند سرقت، مبارزه، تخریب اموال وآسیب رساندن به انسانها و حیوانات
  • سندرم تورت که با نام تیک عصبی شناخته می شود.

شما به احتمال زیاد برای شروع به پزشک متخصص اطفال مراجعه می کنید که با توجه به ارزیابی اولیه ممکن است شما را به یک متخصص اطفال، روانشناس، روانپزشک یا متخصص مغز و اعصاب اطفال معرفی کند.
 

قبل از مراجعه به پزشک اقدامات زیر لازم است:

  • تهیه فهرستی از علائم و مشکلات فرزندتان در خانه یا مدرسه
  • تهیه اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله هر گونه تنش های اصلی و یا تغییرات اخیر زندگی
  • آماده کردن فهرستی از تمام داروها، و همچنین هر گونه ویتامین ها، داروهای گیاهی یا مکمل هایی که کودک شما دریافت می کندو
  • همراه داشتن هرگونه نتیجه تست و آزمایشی که فرزندتان در گذشته انجام داده است.

 

تهیه لیستی ازسوالات که متداولترین آنها عبارتند از:

  • علاوه بر ADHD چه عوامل احتمالی دیگری برای فرزندم وجود دارد؟
  • چه نوع آزمایشاتی مورد نیاز است؟
  • چه روشهای درمانی قابل دسترس هستند و شما کدام را پیشنهاد می کنید؟
  • چگونه می توانم  شرایط بهداشت و سلامت فرزندم را مدیریت کنم؟
  • آیا نیاز است فرزند من به یک متخصص مراجعه کند؟
  • آیا جایگزین درمانی عمومی برای کودک من وجود دارد؟
  • عوارض جانبی دارو های مورد استفاده چیست؟
  • برای اطلاعات بیشتر چه منابعی را پیشنهاد می کنید؟

 

از پزشک خود چه انتظاراتی باید داشته باشید؟

  • چه زمانی متوجه اولین نشانه ها در فرزندتان شدید؟
  • آیا رفتارهای نگران کننده در همه زمان ها یا فقط در موقعیت های خاص رخ می دهد ؟
  • شدت مشکلات فرزندتان چقدر است ؟
  • چه چیزهایی رفتار کودکتان را بدتر می کند؟
  • چه چیزهایی رفتار کودکتان را بهبود می بخشد؟
  • مصرف کافئین فرزندتان چقدر است؟
  • ساعات خواب فرزندتان چگونه است و الگوهای فرزند شما چه کسانی هستند؟
  • عملکرد تحصیلی فرزند شما در حال حاضر و نیز در گذشته چگونه بوده است؟
  • آیا فرزندتان در منزل مطالعه می کند و در خواندن مشکلی ندارد؟
  • شما چه روش های تربیتی را در خانه استفاده می کنید؟ کدامشان بیشتر موثر بوده است؟
  • توصیف روال معمولی زندگی و اینکه در خانه با چه کسانی زندگی می کند؟

اگر در مورد نشانه های ADHD در فرزندتان نگران هستید بهتر است به پزشک مراجعه کنید. در مرحله اول ارزیابی پزشک برای بررسی دیگر عوامل احتمالی مهم است. در مرحله بعدی شما به یک پزشک متخصص معرفی می شوید. با تشخیص ADHD کودک باید تا بهبود علائم به طور منظم تحت نظر پزشک متخصص قرار گیرد و پس از آن در صورت ثابت بودن وضعیت هر 3 یا 4 ماه به پزشک مراجعه کند. با مشاهده عوارض درمان مانند کاهش اشتها، سخت به خواب رفتن، بدخلقی و عدم بهبود علائم بیماری پزشک مربوطه را حتماً در جریان بگذارید.


روش های تشخیصی:

به طورکلی ADHD در کودکان قابل تشخیص نیست مگر اینکه علائم آن در اوایل زندگی مشخص و کودک در خانه و مدرسه با مشکلات مداوم روبرو باشد.

برای تشخیص ADHD آزمایش خاصی وجود ندارد ولی روشهای تشخیص آن شامل:

  • معاینه پزشکی و رد کردن علل احتمالی دیگر
  • جمع آوری اطلاعاتی مانند مسائل پزشکی، تاریخچه پزشکی شخصی و خانوادگی و سوابق تحصیلی
  • مصاحبه با افراد خانواده یا معلم و نیز کسانی که با کودک به خوبی آشنا هستند
  • تشخیص درجه بیماری جهت جمع آوری و ارزیابی اطلاعات کودک

 

معیارهای تشخیص ADHD:
برای تشخیص ADHD، کودک با معیارهای تشخیصی و آماری اختلالات روانی که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا اعلام شده است ارزیابی می شود. هر کودک باید حداقل 6 علامت یا بیشتر از یک یا هر دو گروه زیر را داشته باشد.
 

بی دقتی

  • اغلب به جزئیات بی توجه است و در تکالیف مدرسه و فعالیتهای دیگر بی دقت است
  • عدم توجه در بازی ها و فعالیتهای مشکل
  • از دستورات پیروی نکرده و تکالیف مدرسه را به پایان نمی رساند
  • در سازماندهی فعالیتها و وظایف مشکل دارد
  • تمایلی به شرکت در فعالیتهای ذهنی و انجام تکالیف مدرسه ندارد
  • وسایل مورد نیاز خود مانند اسباب بازی، کتاب، مداد و ... را گم می کند
  • اغلب پریشان است
  • فعالیتهای روزانه را فراموش می کند

 

بیش فعالی و حرکات ناگهانی

  • اغلب بی آرامی می کند و روی صندلی پیچ و تاپ می خورد
  • اغلب صندلی خود را در کلاس یا موقعیتهای دیگر ترک می کند
  • در شرایط نامناسب ناآرام است
  • اغلب با سرو صدای زیاد بازی می کند
  • پرحرف است
  • قبل از اتمام سوال سریع پاسخ می دهد
  • در رعایت نوبت مشکل دارد
  • در صحبت ها و فعالیتهای دیگران وقفه ایجاد می کند


علاوه بر داشتن حداقل 6 نشانه، کودک مبتلا به ADHD دارای علائم زیر نیز می باشد:

  • رفتارهای عادی  همسالان خود را نشان نمی دهد
  • حداقل به مدت شش ماه این علائم در کودک وجود دارد
  • مدرسه، خانه و روابط دوستانه تحت تاثیر علائم بیماری قرار می گیرند


معمولاً در کودکان مبتلا به ADHD تشخیص های خاص زیر نیز قابل رویت است:

  • بی توجهی بارز:  این کودکان با اینکه 6 علائم اصلی را دارند ولی مدتها بی سرو صدا می نشینند و به دیگران توجهی ندارند.
  • بیش فعالی غیرارادی بارز: کودک حداقل شش مورد از علائم و نشانه های بیش فعالی را داراست که این ممکن است به عنوان یک مشکل عاطفی یا انضباطی باشد.
  • نوع ترکیبی ADHD: کودک شش مورد یا حتی بیشتر از علائم و نشانه های دو لیست بالا را داراست.

 

وضعیت مشابه ADHD:
برخی از شرایط و درمان های پزشکی وجود دارند که علائمی مشابه ADHD دارند مانند:

  • اختلالات کلامی و یادگیری
  • اختلالات خلقی (مانند افسردگی)
  • اضطراب
  • اختلالات تشنجی
  • اختلالات بینایی و شنوایی
  • سندرم تورت (تیک عصبی)
  • اختلالات خواب
  • مشکلات تیروئید
  • سوء مصرف مواد
  • آسیب مغزی

 

تشخیص ADHD در خردسالان:
گاهی امکان دارد ADHD در سن قبل از مدرسه و خردسالان نیز دیده شود که تشخیص آن در خردسالان بسیار دشوار است. چراکه ممکن است مشکلات توسعه یافته مانند تاخیر در تکلم با ADHD اشتباه گرفته شود بنابراین خردسالان به ارزیابی توسط یک متخصص مانند روانشناس یا روانپزشک، متخصص گفتار و یا پزشک متخصص رشد کودکان نیاز بیشتری دارند.

 

روش های درمانی:

خطر خودکشی
نگرانی که در مورد مصرف داروهای غیرمحرک و ضد افسردگی در کودکان وجود دارد فکر خودکشی در آنها است. البته از نظر علمی تائید نشده است ولی با مشاهده نشانه های افسردگی و تفکرات خودکشی در فرزندتان حتماً پزشک خود را در جریان قرار دهید.

اطمینان از دوز مناسب دارو در کودکان بسیار اهمیت دارد. معمولاً والدین در مورد وابستگی و اعتیاد کودک به دارو بسیار نگران هستند که با مصرف دوز مناسب این نگرانی برطرف خواهد شد. نگرانی دیگر برای خواهر، برادر و نیز همکلاسان کودک مبتلا به ADHD است و والدین باید مطمئن باشند که فرزندشان دوز مناسب دارو را در زمان مناسب دریافت می کند:

  • دقت در استفاده از دارو: کودکان نباید دارو را بدون نظارت استفاده کنند.
  • در منزل دارو را در یک ظرف دربسته که قفل می شود نگهداری کنید چراکه مصرف زیاد این دارو بسیار کشنده است.
  • برای استفاده دارو در مدرسه حتماً کودک را تحت نظر پرستار یا مدیر سلامت مدرسه قرار دهید.

 

رفتار درمانی و مشاوره

معمولاً کودکان مبتلا به ADHD به مشاوره با روانپزشک، روانشناس و یا مددکار اجتماعی نیاز دارند. برخی از کودکان مبتلا ممکن است به اختلالات اضطراب و افسردگی نیز مبتلا شده باشند که در این مواقع مشاوره و رفتار درمانی به درمان هر دو مورد کمک می نماید:

  • رفتار درمانی: معلمین و والدین می توانند با یادگیری روشهای مختلف رفتار درمانی شرایط دشوار را کنترل کنند.  
  • روان درمانی: کودکان بزرگتری که در گذشته مبتلا به ADHD بودند الگوهای رفتاری منفی و همچنین راهکارهای مقابله با نشانه ها  و نیز مواردی که سبب ناراحتی آنها شده است را در اختیار کودکان و والدینشان قرار می دهند.
  • آموزش والدین: با کمک این روش والدین می توانند رفتار کودکان خود را درک و هدایت نمایند.
  • آموزش خانواده: در این روش به افراد خانواده مانند پدر، مادر، برادر و خواهر روشهای مقابله با استرس در برخورد با کودک مبتلا به ADHD داده می شود.
  • آموزش مهارتهای اجتماعی: کودک مبتلا به ADHD رفتارهای مناسب اجتماعی را آموزش می بیند.

 

بهترین نتیجه با همکاری والدین، معلمین و پزشکان رخ می دهد و بهتر است پس از یادگیری معلمین را نیز در مورد منابع اطلاعاتی آگاه سازید.

 

درمان استاندارد برای ADHD شامل: دارو درمانی و آموزش و مشاوره می باشد. البته این روشها تنها به کاهش علائم کمک می کنند و راه درمانی قطعی نیستند.
 

داروهای محرک
در حال حاضر، داروهای محرک (روانی) معمول ترین داروهای تجویزی برای درمان ADHD هستند. این داروها سبب تقویت و تعادل سطح موادشیمیایی مغز به نام انتقال دهنده های عصبی می شوند. محرک ها در کاهش بی دقتی و بیش فعالی کودکان تاثیر چشمگیری دارند. این دارو ها عبارتند از متیل فنیدات، ریتالین و آمفتامین. داروهای محرک در اشکال کوتاه اثر و طولانی اثر در دسترس هستند.دوز مصرف داروها در کودکان با هم متفاوت است و برای یافتن دوز مناسب نیاز به زمان است. همچنین باید با نشان دادن عوارض، دوز مصرف تغییر یابد. حتماً در مورد عوارض داروهای مصرفی از پزشک خود سوال نمایید.
 

داروهای محرک و مشکلات قلبی
در حال حاضر چندین مورد مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلب و عروق در کودکانی که داروهای محرک مصرف می کنند مشاهده شده است. البته این موارد نادر بوده و هنوز به تائییدیه دقیق علمی نرسیده است. با این حال پزشک شما باید پیش از تجویز داروهای محرک از نشانه های بیماریهای قلبی در کودک مطمئن شده و سابقه بیماری قلبی در خانواده را بررسی کند.
 

داروهای دیگر
سایر داروهای مورد استفاده در درمان ADHD عبارتند از: اتوموکستین (Strattera) و داروهای ضد افسردگی مانند بوپروپیون (Wellbutrin)، دزیپرامین (Norpramin) و کلونیدین (Catapres). داروهای ضد افسردگی ضعیف تر از محرک ها عمل کرده و ممکن است اثرات دارو تا چند هفته بعد از مصرف دیده شود. برای کودکانی که به علل مختلف نمی توانند از داروهای محرک استفاده کنند این داروها می توانند جایگزین مناسبی باشند. بهتر است در مورد عوارض این داروها نیز با پزشک خود مشورت نمایید.

 





 


داروهای مرتبط

ADHD بیماری بسیار پیچیده ای بوده و در مورد هر کودک متفاوت ظاهر می شود. با این حال روشهای زیر می توانند در کنترل بیماری به والدین کمک نمایند:

 

  • کودک در منزل: به کودک خود بگویید که دوستش دارید و از او قدردانی کنید. تمرکز روی رفتارهای منفی کودک، ارتباط با والدین و اعتماد به نفس او را تحت تاثیر قرار می دهد. لبخند زدن، آغوش گرفتن و دست روی شانه گذاشتن به کودک در رویارویی با شرایط سخت کمک می کند و به او ثابت می کند که شما مراقب او هستید.

 

  • لذت بردن با کودک: برای پذیرش و درک شخصیت فرزندتان ساده ترین راه، صرف زمان برای با هم بودن است. باید زمانی را بدون حضور بزرگسالان و دیگر کودکان با فرزندتان بگذارنید.

 

  • یافتن راهی برای بهبود اعتماد به نفس و حس نظم و انضباط: همه کودکان تمایل به حضور در کلاسهای هنر، موسیقی و یا ورزشهای رزمی را دارند ولی نباید کودک را به انجام فعالیتهایی که در توانش نیست وادار نمود. هر کودک دارای استعدادهای خاص است که می توان آن را پرورش داد. همچنین موفقیتهای کوچک و مکرر کودک در افزایش اعتماد به نفس او بسیار موثر است.

 

  • سازماندهی: به فرزند خود کمک نمایید فعالیتها وتکالیف خود را سازماندهی کند و فضای مناسب مطالعه را برای او فراهم سازید. همچنین فضای اطراف او را نیز منظم نگه دارید.

 

  • استفاده از کلمات ساده و راهنمایی کردن کودک: به آرامی صحبت کنید و در  هر زمان تنها یک جهت را پیش بگیرید.

 

  • برنامه غذا و خواب کودک منظم باشد: در یک تقویم، فعالیتهای ویژه کودک مشخص شود.کودکان مبتلا به ADHD تغییرات را به سختی می پذیرند. از هشدار دادن به کودک و یا انتقال ناگهانی به فعالیت یا وضعیت های دیگر اجتناب نمایید.  

 

  • اطمینان از استراحت کردن کودک: سعی کنید فرزندتان را خسته نگه ندارید چراکه سبب تشدید علائم بیماری می شود.

 

  • تشخیص شرایط دشوار: سعی کنید از حضور کودک در شرایط دشوار جلوگیری نمایید. کودک از حضور در سخنرانی های طولانی، خرید در مراکز خرید و سوپر مارکت ها خسته می شود.

 

  • تنبیه کودک در زمان و روش مناسب: تنبیه کودک باید در مدت زمان کوتاه با  اثرات بلند مدت صورت بگیرد تا بتوان کودک را تحت کنترل قرار داد. بهترین روش، خنثی نمودن رفتارهای خارج از کنترل است.

 

  • صبور باشید: سعی کنید در زمانی که رفتار کودکتان خارج از کنترل است صبور باشید. اگر شما آرام باشید کوکتان نیز آرام می شود.

 

  • به خودتان استراحت بدهید: اگر شما خسته و پر استرس هستید نمی توانید پدر و مادر موثری برای کودکتان باشید استراحت را فراموش نکنید.

 

کودک در مدرسه
آگاهی از برنامه های مدرسه: ممکن است مدرسه برنامه های خاصی برای کودکان مبتلا به ADHD داشته باشد. بر اساس قانون، مدارس باید برنامه هایی در راستای حمایت از آموزش کودکان ناتوان داشته باشند که برخی از آنها شامل ارزیابی، تنظیم برنامه درسی، تغییر در تشکیل کلاس درس، روش های تدریس اصلاح شده، آموزش مهارت های مطالعه و افزایش همکاری بین والدین و معلمان باشد.

 

  • ارتباط با معلم: با معلم فرزندتان در ارتباط باشید و از تلاشهای او برای کمک به فرزندتان حمایت کنید. مطمئن شوید که معلمان فعالیتها و بازخوردهای مثبت فرزندتان را تحت نظر دارند. همچنین از آنها بخواهید انتظارات و دستورات را بسیار روشن برای کودک توضیح دهند.  

 

  • استفاده از کامپیوتر: از مسوولین مدرسه بخواهید شرایط استفاده از کامپیوتر را برای فرزندتان محیا سازند چراکه برای کودکان مبتلا به ADHD انجام تکالیف دشوار است.

 

  • روشهای مقابله ای و حمایتی: مراقبت از کودک مبتلا به ADHD می تواند برای همه خانواده مشکل باشد ولی این والدین هستند که بیشترین صدمه را دیده و حتی ممکن است مشکلات مالی دامن گیر آنها شود. خواهر و برادر کودک مبتلا به ADHD نیز ممکن است مشکلاتی را ایجاد کنند چرا که کودک بیمار والدین را بسیار درگیر کرده و این امر سبب کمبود توجه به خواهر و برادر می شود.              

 

تکنیک های مقابله ای
والدین باید الگوهای رفتاری فرزندشان را شناخته و در پاسخ به این رفتارها دقت کنند. گاهی نیازاست هم والدین و هم کودک تغییر رفتار دهند. این نکته لازم به ذکر است که تغییر عادات بسیار دشوار بوده و به زمان نیاز دارد. مهم این است از کودک خود انتظارات واقع بینانه داشته باشید و برای خود و کودکتان اهداف کوتاه مدت تعیین کنید. همکاری همه افراد در موفقیت نقش مهمی دارد.
 

مدیریت ADHD

  • ساختار زندگی کودک: ساختار به معنی نظم و انضباط سفت و سخت نیست بلکه به معنی تنظیم مواردی است که زندگی کودک را آرام و سازمان یافته نماید. کودکان مبتلا به ADHD تغییر را به سادگی نمی پذیرند و داشتن روال قبلی به آنها حس امنیت داده و به بهبود رفتارشان کمک می کند. بنابراین بهتر است پیش از تغییر موقعیت و یا فعالیت، کودک خود را مطلع و برای پذیرش آن به کودک فرصت دهید.

 

  • فراهم ساختن نظم و انضباط: پاداش یک رفتار خوب و ممانعت از اقدامات مخرب می تواند بهترین راه شروع باشد. کودکان مبتلا به ADHD به خوبی از طریق تشویق جهت رسیدن به نتیجه دلخواه پاسخ مثبت می دهند و تشویق یا تقویت یک رفتار خوب می تواند کودک را در یادگیری عادات جدید یاری کند.

 

  • حفظ آرامش: برای انجام کاری توسط کودکتان سعی کنید مثال های ساده بزنید و در وضعیتی که کودکتان از کنترل خارج شده است آرامش خود را حفظ کنید. در صورتیکه شما آرام صحبت کنید احتمال اینکه کودک نیز آرام شود بیشتر است. آموزش تکنیک های مقابله با استرس شما را در کنترل خودتان کمک می نماید.

 

  • تلاش برای روابط سالم خانواده: ارتباط میان تمام اعضای خانواده نقش مهمی در مدیریت و تغییر رفتار کودک مبتلا به ADHD دارد. زوج هایی که پیوند قوی بینشان است در رویارویی با چالشها قویتر عمل می کنند. بنابراین پرورش روابط بین اعضای خانواده یک امر مهم تلقی می شود.

 

  • استراحت کردن: به خود فرصت استراحت بدهید. برای صرف زمانی بدون حضور فرزندان خودتان را سرزنش نکنید و از درخواست کمک اطرافیان دریغ نکنید. ولی این نکته را توجه داشته باشید کسی که مراقبت از کودک را پذیزفته است می بایست اطلاعات کافی در مورد ADHD داشته باشد.

رژیم غذایی ویژه

رژیم غذایی کودکان بیش فعال باید فاقد مواد انرژی زا مانند قند یا مواد آلرژی زا مانند گندم، تخم مرغ و شیر باشد. همچنین مصرف رنگ های مصنوعی و مواد افزودنی در رژیم حذف گردد. تا کنون در مورد تاثیر رژیم غذایی در بهبود علائم ADHD مطالعه ای انجام نشده است ولی شواهدی وجود دارد که نشان می دهد تغییر در رژیم غذایی سبب تفاوت در بروز علائم می شود. در کودکان مبتلا به ADHD کافئین به عنوان یک محرک عمل کرده و مصرف آن عواقب خطرناکی دارد. بنابراین مصرف آن توصیه نمی شود.
 

مکمل های ویتامین – مینرال

شواهدی در خصوص کاهش علائم ADHD با مصرف مکمل مولتی ویتامین - مینرال وجود ندارد و دریافت ویتامین ها بیش از دوز توصیه شده مضر خواهد بود.
 

مکمل گیاهی

تاثیرات مکمل های گیاهی روی بیماری ADHD ثابت نشده است و ممکن است مصرف آن مضر باشد.
 

فرمول های اختصاصی

این مواد از ویتامین ها، ریز مغزی ها و ... ساخته شده اند که به عنوان مکمل درمانی برای کودکان مبتلا به ADHD به فروش میرسند. این مواد از نظر FDA مورد تائید نبوده و مصرف آنها نیز می تواند خطرناک باشد.
 

اسیدهای چرب ضروری

امگا 3 برای بهبود عملکرد مغز ضروری است و محققان در حال بررسی تاثیرات امگا 3 روی بهبود علائم ADHD هستند.


درمان های جایگزین:

تحقیقات نشان داده است درمان های جایگزین می تواند به کاهش علائم ADHD کمک نماید. پیش از استفاده از روشهای جایگزین حتماً با پزشک در مورد مطمئن بودن روش درمانی مشورت کنید.

 

درمانهای جایگزین از نظر علمی در حال بررسی و  ارزیابی هستند و برخی از آنها عبارتند از:  

  • یوگا و مدیتیشن: انجام منظم حرکات یوگا، مدیتیشن وتکنیک های ریلکسیشن به کودک آرامش داده و او را در مدیریت علائم بیماری کمک می کند.

 

  • درمان به روش Neurofeedback: در این روش طی جلسات منظم از کودک خواسته می شود روی انجام وظایف خاصی تمرکز کرده و از طریق دستگاه مخصوصی الگوی امواج مغزی کودک بررسی می شود. از لحاظ تئوری یادگیری کودک در فعال نگه داشتن بخش جلوی مغر می تواند به کاهش علائم ADHD کمک نماید. درمان از این روش بسیار امیدوار کننده است با این حال برای تائید آن به تحقیقات بیشتری نیاز است.

 

  • تکنیک های دیگر: شامل روشهای درمانی حسی یکپارچه و مترونوم تعاملی می باشد که برای تائید این روشها نیاز به بررسی بیشتر است.

 

حمایت و پشتیبانی:

اکثر کودکان سالم در یک برهه زمانی بی دقت و بیش فعال هستند و برای کودکان در سن قبل از مدرسه کمی بی توجهی و ناآرامی طبیعی است. در حالیکه در نوجوانان میزان بی دقتی بستگی به خود فرد دارد.

کودکان به طور طبیعی پرانرژی هستند. ولی برخی کودکان نسبت به بقیه پرانرژی تر هستند که نباید در دسته بیش فعالان قرار بگیرند چرا که هر کودک می تواند با دوستان و حتی با هم خون خود متفاوت باشد. همینطور کودکانی که در مدرسه مشکل دارند ولی در خانه و حتی با دوستان رفتار عادی و خوبی از خود نشان می دهند نیز در دسته بیماران ADHD طبقه بندی نمی شوند و عکس قضیه نیز صادق است.کودکانی که در محیط خارج از مدرسه بی دقت و بیش فعال هستند ولی در درس و روابط دوستی مشکلی ندارند نیز در این دسته قرار نمی گیرند.

در حال حاضر منابع مختلفی در دسترس هستند مانند خدمات اجتماعی و گروه های حمایتی که می توانید برای اطلاع از دسترسی به این منابع از پزشک خود کمک بگیرید. همچنین برای راهنمایی والدین و معلمان کتابها و سایت هایی وجود دارند اما در استفاده از وب سایت ها و یا سایر منابعی که بر روی راه حل های مخاطره آمیز تمرکز دارند و یا با توصیه تیم مراقبت تضاد دارند دقت نمایید.


  • از مصرف سیگار، مواد مخدر، الکل و تماس با سموم محیطی مانند بی فنیل های پلی کلرینه در دوران بارداری اجتناب کنید.
  • از تماس فرزندتان با آلاینده ها و مواد سمی مانند دود سیگار، مواد شیمیایی کشاورزی صنعتی و  سرب جلوگیری نمایید.
  • اجازه ندهید کودتان زمان زیادی را صرف تماشای تلویزیون و کامپیوتر نماید. این امر در 5 سال اول زندگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

 

اگر فرزند شما دارای ADHD است، برای کمک به کاهش مشکلات و عوارض آن اقدامات زیر را انجام دهید:
•    سازگار باشید، برای رفتار فرزندتان محدودیتها و پیامدهای روشن را تعیین کنید.
•    همراه کودکتان برنامه روزانه را تعیین کنید. مانند: ساعت خواب، ساعت صرف غذا، تماشای تلویزیون و غیره
•    از انجام همزمان چند کار در زمان صحبت با کودکتان اجتناب کنید و سعی کنید با  او ارتباط چشمی داشته باشد.
•    با معلمان و پرستار کودکتان در شناسایی مشکلات اولیه و کاهش اثرات بیماری در زندگی فرزندتان همکاری داشته باشید.