بنابر تحقیقات انجام شده، به نظر میرسد سطوح کم ویتامین D، خطر کمخونی را در کودکان افزایش میدهد. این نتایج نشاندهنده ارتباط پیچیده بین سطوح پایین ویتامین D و هموگلوبین است که یک پروتئین حمل کننده اکسیژن در گلبولهای قرمز به شمار میرود. محققین چندین مکانیسم را برای این ارتباط بیان کردند، از جمله:
- اثر ویتامین D بر تولید گلبولهای قرمز در مغز استخوان
- توانایی ویتامین D در تنظیم ایمنی التهاب
- نقش ویتامین D به عنوان یک واسطه در کمخونی
برای بررسی این ارتباط، نمونه های خونی بیش از 10400 کودک جمع آوری شده و ویتامین D و هموگلوبین آنها اندازه گرفته شد. نتایج نشان داد که سطح ویتامین D در کودکانی که هموگلوبین پایینی داشتند، به طور قابل قابل توجهی کمتر بود. بیشترین خطر کمخونی در کمبود متوسط ویتامین D دیده شد که به صورت سطوح ویتامین D کمتر از ng/mL 30 (نانوگرم بر میلی لیتر) تعریف می¬شود. کودکانی که سطح ویتامین D آنها کمتر از ng/mL 30 بود نسبت به کودکان نرمال از این نظر، حدوداً 2 برابر بیشتر در معرض کمخونی قرار داشتند. سطح ویتامین D کمتر از ng/mL 20، کمبود شدید محسوب میشود. هم کمبود خفیف و هم کمبود شدید ویتامین D نیازمند درمان با مکمل است.
زمانیکه محققین از دیدگاه نژاد به رابطۀ ویتامین D و کمخونی نگاه کردند، تفاوت جالبی پدیدار شد. کودکان سیاهپوست در مقایسه با کودکان سفید پوست، شیوع بالاتری از کمخونی (%14 در مقابل %2) را داشتند و به طور کلی سطوح ویتامین D آنها نیز کمتر بود اما تا زمانیکه سطوح ویتامین D آنها نسبت به کودکان سفیدپوست افت بیشتری نمی¬یافت، کمخونی بارز نمی¬شد.
این تفاوت نژادی در سطوح ویتامین D و کمخونی نشان میدهد که اهداف درمانی رایج برای پیشگیری یا درمان این مشکلات ممکن است نیازمند بازنگری باشند.
کمبود ویتامین D و کمخونی مزمن و درمان نشده میتواند عواقب گسترده ای از جمله آسیب ارگان ها، ناهنجاری های اسکلتی و شکستگی های متعدد داشته باشد و ممکن است منجر به پوکی استخوان زودرس در زندگی آینده شود.
ویتامین D علاوه بر نقش در تکامل استخوان، در اختلالات گسترده دیگری هم اثر دارد. شواهد نشان دهنده آنست که سطوح کم ویتامین D می تواند در ایجاد برخی سرطان ها و بیماری های قلبی اثر داشته باشد و منجر به سرکوب ایمنی شود.
کمخونی زمانی اتفاق می افتد که بدن گلبول های قرمز کافی برای حمل اکسیژن نداشته و از هر 5 کودک یکی را درگیر می کند. کمبود شدید ویتامین D در 10% کودکان آمریکایی دیده می شود و 70% کودکان نیز سطوح ویتامین D کمتر از نرمال دارند.
نکته عملی: استفاده کافی از نور خورشید و یا دریافت مکمل ویتامین D برای حفظ سطح نرمال ویتامین D سرم از بروز کمخونی پیشگیری می کند.
منبع:
Meredith A. Atkinson, Michal L. Melamed, Juhi Kumar, Cindy N. Roy, Edgar R. Miller, Susan L. Furth, Jeffrey J. Fadrowski. Vitamin D, Race, and Risk for Anemia in Children. The Journal of Pediatrics, 2013; DOI: 10.1016/j.jpeds.2013.08.060
